კაცი, რომელიც ჰგავდა თავის თავს
გააზიარე:
კალმისკაცი – ასე უწოდებს თავის თავს ტარიელ ხარხელაური, პოეტი, რომელიც მუდამ განმარტოებას ესწრაფვის, რომელსაც სამშობლო ღმერთზე მეტად უყვარს, რომლისთვისაც სიცოცხლის დვრიტა მთის პეიზაჟები, დილის ცვარი, გაშლილი მინდვრის ყვავილებია, ბედნიერება კი სიკვდილის გარეშე თითქოს გაძარცვულია საბრალოდ.
რაც თავი ახსოვს, წერს, თუმცა მისი ლექსები ჟურნალში პირველად რომ დაიბეჭდა, უკვე ოცდაათი წლის იყო. ქვეყანაში, რომელსაც ბუმბერაზი პოეტები ჰყავს, საუკუნეში, რომელშიც ვაჟა და გალაკტიონი ცხოვრობდნენ, კალმისკაცობას დიდი გამბედაობა სჭირდებოდაო, – ამბობს. ლექსები რედაქციაში მისმა მეგობრებმა მიიტანეს, დღემდე არ იცის გამომცემლობის გზა... თუმცა საზოგადოებამ მაშინვე მიიღო და შეიყვარა ტარიელ ხარხელაურის პოეზია – ლაღი, გულწრფელი, ნამდვილი, როგორც მთის პოეტებს სჩვევიათ.
– მთაში განსხვავებული ენერგია და ხმებია, რომელთა მოსმენაც უნდა იცოდე. აქაური ბუნება წიგნია, რომლის კითხვა უნდა შეგეძლოს და ლექსიც თავისთავად იწერება... გახსოვთ, ხალხური ზღაპრის გმირს რომ ეუბნებიან, თუ გინდა, მოწინააღმდეგე დაამარცხო, თავის მიწას უნდა მოსწყვიტოო... რადგან ადგილი, სადაც დავიბადეთ, სასიცოცხლო ძალით გვავსებს. მეც ჩემს ფესვებს ვერ ვწყდები, სწორედ აქ, მამაპაპისეულ მიწაზე ვარ ის, ვინც ვარ.
“უნდა მღეროდე და მტერს ცრემლი არ დაანახო”
მთაში, პაპასთან იზრდებოდა, რომლისგან თურმე ერთი შენიშვნაც არ ახსოვს. ბავშვობა თალხი ფერებით ახსენდება – ომის შემდგომი, ძაძით მოსილი სოფელი მის მეხსიერებაში მუქ კადრებად დარჩა. ყმაწვილობიდან მეცხვარეობაში დაძლეული შიშის მოგონება გამოჰყვა. კიდევ – წიგნების სიყვარული, მთვარის შუქზე რომ კითხულობდა. ყვავილებიც ჰყვარებია, თუმცა, ამის გამხელა სოფელში არ ეგებოდა. ამხელა კაცი ვარ და ვარდ-ყვავილები დღესაც გულს მიხარებსო, ამბობს. ლმობიერია ბუნებით:
– ცხვარი კი არა, ქათამიც არ დამიკლავს. მხოლოდ ერთი ჩიტი შემომაკვდა შემთხვევით – ცელი მოვიქნიე და ბუდეში ტოროლას მოხვდა... მწამს, რომ სამყარო სიყვარულით უნდა შევიცნო. სწორედ ის არის საზრდო ჩემი სულისა, საზრდო, რომელიც ბოღმას, ბოროტებას ადგილს არ უტოვებს გულში... ამ გრძნობის გარეშე კალმისკაცი ვერ ვიქნები, სტრიქონსაც ვერ დავწერ, რადგან ყველა სიტყვა გულში იხარშება. ამიტომ ვერ ვეგუები სიყალბეს. დღეს სწორედ სიყვარულის შიმშილმა შეშალა ქვეყნიერება. ეს გრძნობა გაფერმკრთალდა, დაიშალა ნაწილებად. არადა, სიყვარული მთლიანია – თუ გიყვარს, მთელი სამყარო უნდა გიყვარდეს, რომ ოდნავ მაინც მიემსგავსო ჩვენს შემოქმედს.
“რომ დედამიწას ბრალად დასდოს ჩემი სიობლე”
– სახლში, სადაც ვცხოვრობ, დედაჩემის ოთახი ყველაზე ძვირფასია. მიყვარს ფანჯარა, რომელთანაც საღამოობით იჯდა და ჩემს დაბრუნებას ელოდა. ჭიშკარს შემოვაღებდი თუ არა, ფარდის კუთხე დაეშვებოდა – ესე იგი, დედამ გული დაიმშვიდა. თუ რამეს ვნანობ, ის არის, რომ დედას ყურადღება დავაკელი.
“არ ყოფილიყო მარტოობა, თავად შევქმნიდი”
– მარტოობა მიყვარდა და მიმიჩვია კიდეც. მარტოობა შინაგანი ხმისთვის ყურის გდება და ფიქრთან დიალოგია. ფიქრმა და საკუთარი თავის წვრთნამ მომიყვანა დღემდე.
თიანეთში ცხოვრობს. ავი ფიქრები თუ ამეკვიატა, თვალს მოვავლებ გარშემო ბუნებას და ნიავი ტყეს რომ ააშრიალებს, ამ ხმაურშიც სიმშვიდეს ვიპოვიო, ამბობს. ხანდახან ქალაქიც მოენატრება – მეგობრებთან, საზოგადოებასთან საუბრები, მაგრამ რამდენიმე დღე და ფესვები უკანვე ეწევა.
– მალე ჩამოთოვს... მზე რომ ამოიწვერება, სპეტაკი ნათელი რომ მოეფინება დათოვლილი მთის კალთებს, ამ დროს სამყარო ღიმილით შემოდის ჩემში, სითბო და სიმშვიდე მოაქვს თან. ჩემი დილა ხუთ საათზე იწყება – ამ განცდისთვის ვიღვიძებ. წინა დღის ცუდი ფიქრისთვის ბოდიშს ვუხდი უფალს და განთიადს სუფთა გულით ვეგებები.
"მაშ, დავიჯერო, არ გიჭირს ბიჭო?!."
ერთი მოუშუშებელი ტკივილი აქვს – შვილის დაკარგვის ტკივილი. მის საფლავზე დღემდე არ ყოფილა. დაკრძალვის პირველივე ღამეს ძლიერი წვიმა მოვიდა. “ხომ არ დამისველდი, შვილო, ხომ არ შეგაშინა წვიმამ”, – პოეზიით დაიწყო შვილთან საუბარი. პატრიარქთან საუბრის შემდეგ კი მკვლელის პატიებაც შეძლო.
“დაჰხურეთ ზეცა, ვარსკვლავებთან საუბარს ვიწყებ”
– ლექსზე წინასწარ არ ვფიქრობ, არც თემას ვარჩევ საგანგებოდ, მაგრამ როცა სიტყვები გონებაში თავისთავად იბადებიან, რითმას ვაწყობ და უკვე მზა სტრიქონები გადმომაქვს ფურცელზე. ამ დროს ვაცნობიერებ, რომ შემოქმედებითი პროცესის თანამონაწილე ვარ. განგებამ ინება ასე. მწამს: თუ დავიჯერე, რომ ლექსებს მე ვწერ, თუ პოეზიის მსახურებით თავი მოვიწონე, მადლი დაიკარგება, ის ძაფი გაწყდება, რომლითაც რაღაც ზეციურს ვუკავშირდები.
თამარ ციბალაშვილი
