როგორ შევარჩიოთ სარბენი ბილიკი?

ჯანმრთელობისა და სხეულის სასურველი ფორმების შესანარჩუნებლად ფიტნესდარბაზებს სულ უფრო მეტი ადამიანი სტუმრობს, თუმცა, დამეთანხმებით, ბევრისთვის ეს არცთუ იაფი სიამოვნებაა, ამიტომ კიდევ უფრო მეტია მათი რიცხვი, ვინც პარკებსა თუ სკვერებში დამონტაჟებულ ტრენაჟორებზე ვარჯიშობს, დარბის ან უბრალოდ სეირნობს, რათა ჯანმრთელი, ხალისიანი და ენერგიით სავსე იყოს.
მეც მათ რიცხვს ვეკუთვნი, ვისთვისაც “ცხოვრების ჯანსაღი წესი” ლიტონი სიტყვები არ არის, თუმცა, გამოგიტყდებით, ხშირად თითიდან გამოწოვილი არგუმენტებით ვცდილობ გავამართლო სიზარმაცე, რომელიც ფიტნესკლუბში ვიზიტის გადადებას ან ვარჯიშისთვის თავის არიდებას მაიძულებს. ხან ქალაქის ქუჩებში არსებულ საცობებს ვიმიზეზებ, ხან – სიცხეს, ხანაც –უამინდობას, რომ როგორმე საკუთარი სინდისის გამკიცხავი ხმა ჩავახშო.
ცოტა ხნის წინ კი ტრენაჟორის შეძენა გადავწყვიტე, რომელიც საშუალებას მომცემდა, შინ მევარჯიშა ჩემთვის მოხერხებულ დროს, ნებისმიერ ამინდში და, რაც მთავარია, ზედმეტი ფინანსური დანახარჯის გარეშე.
სარბენ ბილიკზე არჩევანი რამდენიმე მიზეზით შევაჩერე:

• ბილიკი გვაძლევს როგორც სიარულის, ისე ინტენსიური სირბილის შესაძლებლობას, რაც იმას ნიშნავს, რომ ფიზიკური დატვირთვის რეგულირება შეგვიძლია.
• დატვირთვა მხოლოდ ცალკეულ კუნთზე, სხეულის ცალკეულ არეზე არ მოდის – ვარჯიშში მთელი სხეული ერთვება.
• სიარული და სირბილი მხოლოდ სხეულის ფორმების დახვეწასა და ჭარბი წონის კორექციაში არ გვეხმარება – ფიზიკური დატვირთვის ეს ფორმა ოპტიმალურია გულ-სისხლძარღვთა და საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემის გამართული მუშაობისთვის და, ამასთანავე, დადებით გავლენას ახდენს ჩვენს განწყობაზე.

თუ თავადაც გაგიჩნდათ სარბენი ბილიკის შეძენის სურვილი, ჩემს გამოცდილებას გაგიზიარებთ და გირჩევთ, რას უნდა მიაქციოთ ყურადღება შეძენის დროს.

• პარამეტრები

უპირველეს ყოვლისა, შეარჩიეთ მუდმივი ადგილი ტრენაჟორისთვის – დიდი მასის გამო მისი ხშირი გადაადგილება არც ისე მოხერხებული იქნება. არსებობს მობილური მოდელებიც, რომლებიც იკეცება და შედარებით მსუბუქიც არის, მაგრამ ასეთს არ გირჩევთ. მსუბუქი კონსტრუქცია შესაძლოა იოლად მოირყეს.
გაითვალისწინეთ, რა მასის ადამიანებისთვის არის განკუთვნილი სარბენი ბილიკი – თუ ტრენაჟორზე ინსტრუქციაში მითითებულზე მძიმე ადამიანმა მოინდომა ვარჯიში, ბილიკი დაზიანდება. საშუალო მასა 135 კგ-ია.

ყურადღება მიაქციეთ ზომებსაც. ბილიკის საშუალო სიგრძე 1,50 მეტრია, სიგანე კი 50-80 სმ, თუმცა ეს ზომები ყველასთვის ვერ იქნება მისაღები. 190 სმ-ზე მაღალმა ადამიანებმა სასურველია საშუალოდ 195 სმ სიგრძის ბილიკი შეარჩიონ.
გასათვალისწინებელია მოსარგებლის ნაბიჯის სიგრძე – იმისთვის, რომ არჩეული მოდელი რაც შეიძლება კომფორტული იყოს, შეძენამდე ჩაართვევინეთ და აუცილებლად შეამოწმეთ, შეესაბამება თუ არა ბილიკის სიგრძე თქვენი ნაბიჯის სიგრძეს სიარულისა და სირბილის დროს.
შეამოწმეთ ისიც, ხვდება თუ არა სირბილის დროს მუხლი ძრავის კორპუსს – ზოგჯერ მონაცემთა მონიტორი მკვეთრად იჭრება სარბენი ბილიკის ზონაში, რაც ბილიკის გამოსაყენებელ სიგრძეს ამცირებს.

ტრენაჟორის მოძრავი ბილიკი, უხეშად რომ ვთქვათ – ლენტი, უმეტესად რეზინისაა. ასეთ ბილიკზე ფეხი არ სრიალებს. მოჭიდების კოეფიციენტის მოსამატებლად მწარმოებლები ხაოიან ზედაპირს ამჯობინებენ, თუმცა დროთა განმავლობაში ისიც ცვდება. თუ ბილიკის სარბენი ზედაპირი ზედმეტად გაპრიალდა, მისი შეცვლა მოგიწევთ. სასურველია, ლენტი არ იყოს არც მეტისმეტად რბილი, არც მეტისმეტად მტკიცე. უმჯობესია, გქონდეთ საფეხბურთო მოედანზე და არა ასფალტზე სირბილის შეგრძნება.

• მექანიკური მოდელი

მექანიკურ მოდელებს მაღაზიებში პრაქტიკულად ვეღარ ნახავთ, თუმცა სიიაფის გამო კვლავ ჰყავს მომხმარებელი. მექანიკური სარბენი ბილიკი გორგოლაჭებზე გადაკრული სარბენი ლენტია, რომელიც თავად უნდა აამოძრაოთ. ეს საკმაოდ დიდი დატვირთვაა ფეხის კუნთებისთვის, მით უმეტეს – თუ სირბილამდე მოთელვა არ ჩაგიტარებიათ. ინერციით მოძრავი გორგოლაჭები კი სიჩქარის სპონტანური რეგულირების შესაძლებლობას არ მოგცემთ. ასეთ ტრენაჟორზე ვერც მაღალ სიჩქარეს განავითარებთ. შეიძლება ითქვას, რომ სიიაფე მექანიკური მოდელების ერთადერთი ღირსებაა.

• ელექტრონული მოდელი

სარბენი ბილიკის ელექტრონული მოდელები მრავალი ფუნქციით არის აღჭურვილი, რომლებიც ვარჯიშის დროს კომფორტს გვიქმნის.
ინფორმაცია რეჟიმის, სიჩქარის, ბილიკის დახრილობის შესახებ მონიტორზე იკითხება და ამ პარამეტრების დარეგულირება აქედანვე შეგიძლიათ. თანამედროვე მოდელების ეკრანზე გამოდის ასევე მონაცემები გავლილი მანძილის და მოვარჯიშის პულსის შესახებ. დამატებით ფუნქციებში შედის გულისცემის მონიტორინგი და კალორიების მრიცხველი, რომელიც არცთუ უმნიშვნელო ინფორმაციის მატარებელია მათთვის, ვისაც გახდომა სურს ან გულ-სისხლძარღვთა სისტემის რომელიმე პათოლოგია აქვს.
ოღონდ დააკვირდით, ადვილად იკითხება თუ მონაცემები სასურველი მოდელის მონიტორზე.

• სიჩქარე

თანამედროვე სარბენ ბილიკზე ვარჯიშისას შეგიძლიათ 1-დან 20-მდე და მეტი კმ`სთ სიჩქარეც კი განავითაროთ. ეს მნიშვნელოვანი ფუნქციაა, რომელიც ვარჯიშის დასაწყისში, სანამ ინტენსიურ დატვირთვაზე გადახვალთ, კუნთების გახურების – მოთელვის შესაძლებლობას მოგცემთ.
უახლესი მოდელები ავტომატურ რეჟიმში არეგულირებს ლენტის ბრუნვის სიჩქარეს. უმრავლესობას აქვს სიჩქარის თანდათან მატების რეჟიმი და ჯვარედინი ინტენსივობის რეჟიმი, რომელიც მონაცვლეობით გთავაზობთ მაღალ და დაბალ სიჩქარეებს.

როგორც ცნობილი ფიტნესინსტრუქტორი, ჯანმრთელობის დაცვისა და სპორტული აქტივობის საერთაშორისო ორგანიზაციის გრან-პრის მფლობელი ჯასტინ გელბანდი აღნიშნავს, მათთვის, ვისაც წონის კორექცია სურს, სიარულისა და სირბილის ინტენსივობის მონაცვლეობა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია. სწრაფი სირბილის დროს ოფლის ჭარბი გამოყოფა ხდება, რაც წონის კლებას განაპირობებს, თუმცა სითხის კარგვის ხარჯზე მიღწეული ეფექტი არ არის ხანგრძლივი. სირბილს პერიოდულად სწრაფი სიარული უნდა შეუნაცვლოთ. ამ დროს მეტი კალორია იწვება.
ასე რომ, სიჩქარის რეგულირება და მაქსიმალური დიაპაზონი ის ორი უმთავრესი პარამეტრია, რომელთა მიხედვითაც სასურველი მოდელი უნდა შეარჩიოთ.

• დახრილობა

ვარჯიშის დროს გასათვალისწინებელია ბილიკის დახრილობაც. მოდელების უმეტესობაში დახრილობა 10-დან 25 გრადუსამდე მერყეობს, თუმცა ზოგიერთი მოდელი 45 გრადუსამდეც იხრება. აღმართზე სირბილი მეტ კალორიას დაგაწვევინებთ, რადგან დატვირთვა ამ დროს მაქსიმალურად იზრდება, თუმცა ამავე მიზეზით შეიძლება კუნთების დაჭიმვა და ტკივილიც იგრძნოთ.
შეეცადეთ, სიარულის დაწყებისას 4-5 წუთი მაინც მხოლოდ სწორ ზედაპირზე იაროთ – წვივის კუნთები გახურდება და ნაკლებად დაიჭიმება.
არსებობს მოდელები, რომლებიც დაღმართზე სიარულის ეფექტსაც ქმნის და ამ დროს ფეხის წინა კუნთებზე დატვირთვა იმატებს.

• ტექნოლოგიური პლუსები

ხშირად ვარჯიშს დიდი შემართებით ვიწყებთ, მაგრამ დროთა განმავლობაში ენთუზიაზმი სადღაც ქრება და ისევ სიზარმაცე გვერევა, ამიტომ მნიშვნელოვანია, ვარჯიშის პროცესი მოსაწყენი არ იყოს.
სასურველია, სარბენ ბილიკს ჰქონდეს დოკი აიპოდის, მობილური ტელეფონის და UშB პორტისთვის. როცა ყურებში მუსიკა, საინტერესო გადაცემა ან სულაც აუდიოწიგნი ჩაგესმით, დრო სწრაფად და ხალისიანად გადის.
მნიშვნელოვანი დამატებითი ფუნქციაა უსადენო ინტერნეტკავშირიც იმისთვის, რომ სადენებში მეტისმეტად არ გაიხლართოთ – გულისა და პულსის მონიტორინგისთვის ისედაც არაერთი სადენით იქნებით აღჭურვილი.
ყურადღება მიაქციეთ, შეესაბამება თუ არა სადენების სიგრძე თქვენს პარამეტრებს.

გაითვალისწინეთ: ვარჯიშის დაწყებისას შესაძლოა კუნთების სუსტი ტკივილი იგრძნოთ. თუ სისტემატურად ივარჯიშებთ, ტკივილი მალე გაივლის, თუმცა ის შესაძლოა ჭარბი, არასწორი დატვირთვის ნიშანიც იყოს, ასეთ დატვირთვას კი კუნთებისა და სახსრების სერიოზული ტრავმის გამოწვევა შეუძლია.
თუ დიდი დატვირთვით ვარჯიშობთ, წყლის სმა არ დაგავიწყდეთ.

თამარ ციბალაშვილი