ვარიკოზული ვენები და ფიზიკური დატვირთვა

ცხოვრების აქტიური სტილი, ფიტნესით გატაცება განსაკუთრებით აქტუალური გაზაფხულის დამლევს ხდება. იოლი მისახვედრია, რატომაც: ზაფხული ხომ მოკლე ქვედაკაბებისა და ჭრელჭრული საცურაო კოსტიუმების სეზონია. სწორედ ამ დროს უჩნდებათ ქალბატონებს თავსატეხი – რამდენად მომხიბლავად გამოჩნდება მათი მოშიშვლებული ქვედა კიდურები.

თუ წინათ ვენების ვარიკოზული დაავადება უპირატესად 40 წელს გადაცილებული ქალბატონების “სამკაულად” ითვლებოდა, დღეს სისხლძარღვოვანი ვარსკვლავებით “მოხატული” ფეხებით ახალგაზრდებიც დააბიჯებენ. მოხდენილი სხეულის თაყვანისმცემელთათვის, პირველ ყოვლისა კი მათთვის, ვინც საკუთარ ჯანმრთელობას სცემს პატივს, არსებობს ვარჯიშთა მთელი წყება, რომელიც კანიდან უსიამოვნოდ ამოჩრილი ვენებისგან დაგიცავთ, თუმცა პროფილაქტიკის საუკეთესო გზა მაინც ფეხით სიარული და ველოსპორტია.

მათ, ვისაც ვარიკოზი უკვე ჩამოყალიბებული აქვს, სამწუხაროდ, იმავეს ვერ ვურჩევთ. არადა, ზაფხული ყველასთვის ერთად დგება. პლაჟისთვის მზადება და ქვედა კიდურების გავარჯიშებაც ყველას სჭირდება – ჯანმრთელ ქალბატონებსაც და მათაც, ვისაც ვენური პათოლოგია აწუხებს.

მაშ, როგორ მოიქცეს ქალი, რომელსაც ქრონიკული ვენური უკმარისობა და ვენების ვარიკოზი აქვს? სწორედ ამ საკითხს ეძღვნება ჩვენი წერილი. ვიდრე სპორტდარბაზს (თუ გნებავთ, ფიტნესკლუბს) ეწვეოდეთ, გირჩევთ, კონსულტაციისთვის ექიმს მიმართოთ. მხოლოდ მას შეუძლია შეაფასოს, რა სახის დატვირთვას აიტანს თქვენი ვენები. ერთადერთი, რაც ყოველგვარი რჩევის გარეშე შეგიძლიათ გააკეთოთ, ფეხების მაღლა შემოწყობაა. არ აქვს მნიშვნელობა, მუთაქაზე შეაწყობთ ქვედა კიდურებს თუ სამუშაო მაგიდაზე – ფეხებს ნებისმიერ შემთხვევაში ეამებათ.

ახლა კი, როცა  ფეხები საიმედოდ დააბინავეთ, შეგიძლიათ, მშვიდად იფიქროთ იმაზე, დასაშვებია თუ არა თქვენთვის ფიზიკური დატვირთვა. პირველ ყოვლისა, თავად შეაფასეთ, რამდენად მკაფიოდ არის გამოხატული ვენური ქსელი და შეშუპება. თუკი სისხლძარღვოვანი ბადე მთელ კიდურს მოჰყვება, შეშუპება კი მოსვენების შემდეგაც არ ქრება, ფიზიკური დატვირთვისგან თავის შეკავებას გირჩევთ. მანამდე მაინც, ვიდრე ვარიკოზისგან არ განიკურნებით და დაკლაკნილ ვენებს არ მოიცილებთ.

თუკი ვენური პათოლოგია მსუბუქად არის გამოხატული (ქვედა კიდურებში სიმძიმის შეგრძნება დასვენების შემდეგ ქრება, სისხლძარღვოვანი ვარსკვლავები ოდნავ თუ შეიმჩნევა), შეგიძლიათ, ანგიოლოგთან (ფლებოლოგთან) კონსულტაციის შემდეგ ფიტნესკლუბს მშვიდად ესტუმროთ.
ვენების ვარიკოზული გაგანიერების დროს შესანიშნავია ცურვა – წყალში სისხლძარღვები არცთუ ძლიერ იტვირთება. მეტად სასარგებლოა აკვააერობიკა. ფიტნესცენტრში კი, უმჯობესია, ინსტრუქტორისა და ცენტრის ექიმის (კვალიფიცირებული ექიმი ყველა ულტრათანამედროვე ფიტნესცენტრში ჰყავთ) ზედამხედველობით წაივარჯიშოთ კარდიოტრენაჟორზე და ბედი ძალისმიერ სპორტშიც სცადოთ.

ძალისმიერს ეძახიან, თუმცა ძლიერ ფიზიკურ დატვირთვას სრულებით არ მოითხოვს, მაგალითად, ასეთი ვარჯიში: წევხართ ზურგზე და ქვედა კიდურებს ხან ხრით, ხან შლით.

კარდიოტრენაჟორებიდან  თქვენთვის შესაფერისი ჰორიზონტალური ველოტრენაჟორია, რომლის მეშვეობითაც ფეხებს ზურგზე მწოლიარე ავარჯიშებთ.
თუ ექიმი ნებას მოგცემთ, შეგიძლიათ, მცირე ხნით მორბენალ ბილიკზეც დადგეთ.

მეტად სასარგებლოა აღმოსავლური და ლათინოამერიკული ცეკვები. არამც და არამც არ დაივიწყოთ იოგა და პილატესი და აი, რატომ: ვარჯიშთა უმრავლესობის შესრულებისას აქცენტი კუნთის შეკუმშვაზე კეთდება, რაც დაზიანებული ვენებისთვის სასარგებლო არ გახლავთ; იოგასა და პილატესის შემთხვევაში გაცილებით მნიშვნელოვანია კუნთის მოდუნება და გაჭიმვა, ეს კი ვენებს რგებს, ვინაიდან ამ დროს სისხლძარღვებზე ზეწოლა  მაქსიმალურად მცირდება. გარდა ამისა, ამ ვარჯიშებს ბევრია ისეთი პოზიცია აქვს, რომელიც ზურგზე წოლას და ფეხების თავს ზემოთ აწევას მოითხოვს, რაც ვენური სისხლის მიმოქცევის გაუმჯობესებას უწყობს ხელს.

ნებისმიერი ვარჯიში, რომელსაც ექიმი შეგირჩევთ, თავდაპირველად მხოლოდ ნახევარი საათის განმავლობაში შეიძლება. არასდიდებით არ შეიძლება, ქვედა კიდურები დასაწყისშივე მეტისმეტად დაიტვირთოს.

ვენების ვარიკოზული გაგანიერებისას მკაცრად არის აკრძალული ფიზიკური დატვირთვის ზოგიერთი სახეობა. მაგალითად, კარდიოკომპლექსიდან გამორიცხეთ  ისეთი სავარჯიშოები, რომლებიც სირბილს, ხტუნაობასა და, საზოგადოდ, ინტენსიურ მოძრაობებს გულისხმობს. არ შეიძლება სტეპი და კლასიკური აერობიკა, საიკლინგი და სპინინგი (ამ ტერმინთა მნიშვნელობებს ნებისმიერ ფიტნესცენტრში აგიხსნიან), აგრეთვე – აფრიკული და ირლანდიული ცეკვების ილეთები, რომლებსაც დენსაერობიკის ჯგუფურ მეცადინეობაზე ხშირად შემოგთავაზებენ.

ამათ გარდა შავ სიაში მოხვდა ყოველგვარი ვარჯიში, რომელიც ქორეოგრაფიულ დგამთან სრულდება და სტატიკური ტანვარჯიშის ერთ-ერთი სახეობა – კალანეტიკა. ორივე შემთხვევაში ზეწოლა ქვედა კიდურებს ადგება, რაც დაზიანებული ვენებისთვის ერთობ არასასურველი გახლავთ.
მაინცდამაინც ნურც სარბენი ბილიკი და ველოტრენაჟორი გაგიტაცებთ.

რაც შეეხება ძალისმიერ ვარჯიშებს, მაგალითად, ძალისმიერ აერობიკას ანდა სიმძიმეებით ბუქვნას, ვენების ვარიკოზული გაგანიერებისას ისინი არამც და არამც არ შეიძლება. საზოგადოდ, ვენური უკმარისობის დროს 3-5 კილოგრამზე მეტი წონის ტვირთის აწევა აკრძალულია.
გარდა დამზოგველი ფიზიკური დატვირთვისა, ვენების ვარიკოზული გაგანიერებისას სასურველია, ვენებისთვის სასარგებლო საკვებიც მიიღოთ. მათ შორის საუკეთესოა:

• ბარდა, გაღივებული ხორბალი, სალათის ფურცლები, პრასი, კვერცხის გული, ზეითუნის ზეთი. ამ პროდუქტებში ჭარბად არის E ვიტამინი, რომელიც ვენებს ელასტიკურობას შემატებს.
• კომბოსტო, პომიდორი, ბულგარული წიწაკა, ოხრახუში, ციტრუსი, შავი მოცხარი – ეს ყველაფერი C ვიტამინის წყაროა, ეს ვიტამინი კი ვენების კედლის განმტკიცებაში დაგეხმარებათ.
• ასეთივე ეფექტი აქვს რუტინსაც – ნივთიერებას, რომელიც უხვად მოიპოვება შავ და მწვანე ჩაიში, ნიგოზში.
• მჟავე წითელი კენკრა და ჭარხალი – ისინი მდიდარია ბიოფლავონოიდებით, რომლებიც თრომბის დაშლას უწყობს ხელს.
• ზღვის პროდუქტები, საქონლის ღვიძლი –  შეიცავს სპილენძს, რომელიც ელასტინის სინთეზში მონაწილეობს, ელასტინი კი, თავის მხრივ, ხელს უშლის ვარიკოზული გაგანიერების ჩამოყალიბებას.
• ხილი, ბოსტნეული და ქატო უჯრედისის წყაროა, რომელიც ნაწლავთა მოქმედების რეგულაციას უწყობს ხელს. ცნობილია, რომ შეკრულობა ვენებისთვის მეტად არასასურველია.

გაუფრთხილდით ვენებს

• ერიდეთ საუნასა და აბანოს, მზის პირდაპირ სხივებს. გასარუჯად პლაჟზე დიდი ხნით ნუ წამოწვებით.
• თუ ხანგრძლივი მგზავრობა გელით, გირჩევთ, კომპრესიული ტრიკოტაჟი (კოლგოტები, გოლფები) ჩაიცვათ. ზოგიერთი ევროპული ავიაკომპანია მგზავრებს აფრენის წინ სწორედ ასეთ ტრიკოტაჟს ურიგებს.
• ნუ გაგიტაცებთ ანტიცელულიტური მასაჟი.
• ერიდეთ მძიმე ტვირთის აწევას.
• დასვენებისას, იჯდებით თუ იწვებით, ფეხები შემაღლებულზე შემოაწყვეთ (წოლისას – მუთაქაზე, ჯდომისას – პატარა სკამზე). მაქსიმალურად ერიდეთ ფეხის ფეხზე გადადებას.
• არჩევანი საშუალო სიმაღლის (4 სმ) ქუსლიან ფეხსაცმელზე შეარჩიეთ. მაღალი ქუსლები ვენებს მეტისმეტად ტვირთავს.